Imaxes da traxedia

A continuación figuran algunhas fotografías do barco, da explosión, e das manifestacións nos días posteriores.

O Casón

Explosionando

Coa nube de fume

Os mortos

As manifestacións posteriores

Titulares da prensa

Do documental "A caixa negra" emitido na TVG, sacamos as seguintes noticias. Lembrades algunha?

Imaxe dos tripulantes mortos

"Fisterra, un barco explota"

Eu estaba en Canarias e de repente, escoitei na televisión: “Fisterra, un barco explota”. E preguntei á xente que había por alí se estaban a falar da miña Fisterra. Pero todos dicían “no pasa nada, no pasa nada”.

Eu xa empecei a chorar. Retireime para a habitación chorando, porque me acordaba de meus irmáns, meus sobriños, de toda a miña familia, de toda Fisterra!.

Despois achegouse moita xente que había por alí dicirme que non chorara, especialmente un químico de Vigo, que me dixo que non chorara, que non pasaba nada, pero igualmente botei a noite chorando pensando qué sería de meus irmáns, que sería de Fisterra, dos seus barcos, do seu mar...

Cando despois vin na televisión aquela fila de coches, aqueles soldados desfilando e o porto deserto, sen máis que dous velliños e un can pequeño non sentín máis que pena.

Eu chamaba, día e noite, a miña irmá, a meu irmán, a meu cuñado, a todos, e ninguén me contestaba. E ó día seguinte chamoume meu irmán ó fin, dicindo que estaban todos ben, que non collían porque estaban todos en Coruña na casa duns amigos, que non me preocupara que xa pasara todo, e estamos todos ben, rodeados dunha xente estupenda que nos está tratando marabillosamente ben.

TINITA

Epopeia do Casón

O grandísimo Roberto Traba Velay tamén se fai eco deste acontecemento, e aló polo 8 de decembro do 1989, con motivo do segundo cabodano e da construción dunha copia a escala do barco escribe e le este romance no muelle:

Veciños desta Fisterra,

escoitade atentamente

a historia que fai dous anos

confundio a nosa xente

Imos hoxe a recordar

co corazón e ca mente

a traxedía dquel día

que inda hoxe está presente.

Presentadevos no muelle

pra que quede eternamente

a protesta de Fisterra

nos ollos do mundo presente.

Todo sucedeu un día

de pouca preocupación,

a xente o que máis pensaba

era en mercar o turrón

pois o Nadal se achegaba

e xa había animación

tanto aquí mesmo en Fisterra

como en Cée ou Corcubión.

De pronto chegaron novas

que chamaban a atención

dun barco que viña a valga

e se chamaba Casón.

E puxémonos alerta

pois a Xunta non sabía

nin o que o barco levaba

nin o que o barco traia.

A xente non se fiaba

do que aquí acontecía

nin da prensa, nin da radio

nin do que a tele dicía.

Pois tantas cousas dixeron

e tal batifondo había

que tanta contradicción

a todos nos confundía.

E transcurriron os días

co barco aquí embarrancado

sin que ninguén pois supera

nada de todo o tinglado,

En manifestación fomos todos

polas ruas do poblado

pedindo as explicacións

do que aquí tiña pasado.

E namentras uns decían

que todo está controlado

outra xente respondía

esto cheirame a queimado.

Fuxide pronte de ahí!!!

dicían moi alarmadas

xentes que estaban afora

noutros sitios emigradas.

E qué pensaríamos nos?

Oindo tales chamadas

que dende os Estados Unidos

facían ata as cuñadas.

Moitos con moi bo criterio

deixándose de parvadas

collían as equipaxes

e marchaban evacuadas.

Ante esta situación

apareceu un fulano

de traxe e con gabardina

que semella americano.

Chamábase o tal Madiedo

e era por aquel ano

todo un xefe da mercante

con todo o seu corpo serrano.

Non debía valer moito

este tío tan marrano

que deixou marchar a xente

para algún lugar lonxano.

Xunto con este individuo

apareceu no lugar

un homiño da Coruña

un tal Moreno Aguilar.

E estos dous xuntos montaron

un follón tan singular

que aquí nin Dios se enteraba

do que podía pasar

E Chegou González Laxe

nun helicóptero do Sar.

Non pasa nada nos dixo

e aquí non quixo quedar.

Algúns que estaban nas casas

comenzaronse a asustar

cando din no televexo

que o barco vai a extoupar.

Enriba de todo esto

para dar máis que falar

ven o profesor Bermejo

co seu informe a informar.

Disque a o barco leva a peste

que unha nube vai formar

de tanto producto tóxico

que a todos pode matar

Semellantes batifondos

sucedían en Fisterra

que aquí máis que estar en Paz

parecíamos en guerra,

e o que máis e o que menos

iba fuxindo para Serra

en cches ou camións,

todos marchaban da terra.

Pero fúmonos en orden

solo algun rapaz que berra

pois accidentes non houbo

na evacuación de Fisterra.

Mentras moitos escapaban

xente quedaba esperando

os camións que decían

xa nos estaban chegando.

E oindo os estoupidos

había xente chorando,

mulleres, homes e nenos,

todos na morte pensando.

E os que fuxiran nos coches

na radio iban escoitando

que hai que evacuar a zoa

pois a larma está saltando.

...E viñeron camións

e convoies militares,

dende A Coruña pra baixo

contábanse por millares.

Máis o chegar a Fisterra

“pòlas almas de los mares”

aquí non quedaba naide

pra podelos evacuares.

Uns xa estaban nas ciudades,

outros bebendo nos bares

todos pensando que nunca

volverán por estos lares.

O pobo quedou valdeiro

tan só uns poucos quedaron

gardando as casas dos cacos

un bo servicio prestaron.

E logo voltou a xente

mentres os días pasaban

e as cousas que sucederan

uns aos outros se contaban.

E houbo un grande silencio

e os políticos calaron

quedando pois moi mal vistos

por aqules que os votaron.

Non me quero recordar

daqueles tristes momentos

e despois pra dar a nota

e pra deixarnos contentos

déronnos dez mil pesetas

quedando ainda pufentos

e casi chamando por elo

a toda Fisterra famentos.

Ai!! Habría que evacuar

a máis de catro elementos

que como estos señores

andan polo mundo a centos.

Nada máis desto se dixo

maís o que puido pasar

o millor nos neste día

non poideramos contar.

Mandaron os de REDESA

o Casón a desguazar

e Santa Cruz, perro vello

aquí non quixo quedar.

Seria polo mal tempo

polo que poida pasar

pero os homes do desguace

dispuxéronse a marchar.

E quén ten a culpa de todo

debémonos preguntar.

Nos pensamos que está claro

e a resposta imos a dar.

Agora que somos Europa

e que podemos falar

reclamenos todos xuntos

que hai que protexer o mar

e protestando fagamos

que se teñan que evacuar

aqueles que nas poltronas

o mar non saben cuidar.

E para rematar a historia

que acabamos de contar

vinde ao muelle todos xuntos

as castañas a xantar.

E non esquezades nunca

pois debedes recordar

a humillación que sufrimos

sin nos pinchar nin cortar.

Botádelle pois a este lume

e non deixedes no mar

os barcos que calquer día

ben poiderannos matar.

Coplas do Casón

As letras das coplas son un eco do que pasa no día a día, e das noticias máis relevantes dunha zona ou lugar, aderezadas cun pouco de sorna, ou a retranca, que diriamos en Galicia. Velaquí un exemplo duns versos recitados no entroido:

Este ano a sardiña

que se enterra en Corcubión

non é de xeito nin alba

é das que fan explosión

O casón e mailo Laxe

xorbaron a paisaxe

Ai sardiñiña querida,

chora toda a poboación,

este ano te olvidamos

pola culpa do Casón

Temos ó señor Alcalde

con unha gran depresión,

e o culpabel de todo

é o mercante Casón

Este ano os turistas

marcharán para o Japón,

por culpa das anilinas

e da contaminación

Quedouse todo deserto

o dia da evacuación

e tamén con nós fuxiron

a sardiña e longueirón

Este ano foi un ano

de moitísimo follón.

Coas tetas da Sabrina

e co mercante " Casón"

O señor Gobernador

en Dudú non confiou,

ai o fixo en Madiedo

que todo o controlou.

O crego de Corcubión

non debe de pagar IVA

e por eso non lle importa

montar a Cooperativa

No cine de Corcubión

peliculas non has de ver

porque hai muitas persoas

cosendo a todo coser

Por estoupar, estoupando

os petardos e o Casón.

Non estoupa o Contrabando,

nin o mafioso cabrón.

O mafioso maricón

ten títulos a esgallo:

contrabandista,drogón

denunciante, espantallo.

Coa droga e co contrabando,

o pobo de Corcubión,

e a quen está denunciando,

meteraos no Casón.

Meteraos no Casón

pra que estoupen todos xuntos, 

o Mafioso Maricón

e quen lle quitou os untos.

[...]

Parecía unha guerra. Impoñía moitísimo.

Nós co Casón vivimos un susto moi grande. Estabamos traballando no supermercado, pero xa había uns días que dixeran que embarrancara ese barco. Nós polo perigo que había, xa mandamos os meus pais co neno para Coruña. A nena como xa a tiñamos en Santiago xa quedou alí. Nós xa era moi tarde cando saimos de Fisterra, porque non pensabamos saír, pero cando escoitamos a explosión, e vimos as chamas e o fume (que se vían dende a nosa casa) xa foi cando decidimos coller os coches e marchar tamén para Coruña. E ó ir polo camiño era unha cousa de pena. Iso si facía chorar, porque aquelo era incrible. Parecía unha guerra. Viñan os soldados todos eles en camións, en coches Patrol, todos cara Fisterra. Iso impoñía moitísimo.

Ao día seguinte, seguindo as noticias dende a televisión, comunicaban que xa non había tanto perigo, que a contaminación xa era mínima, e as nubes ían cara outro lado. Así que cediño, voltamos para fisterra. Pero antes de vir, compramos o pan para a xente que había no pobo (gardas, soldados; de feito na nosa porta había cinco, coidando do súper) Unha vez rematamos o pan, compramos fariña, e xunto cunha amiga, Ramonita, fixemos empanadas para repartir entre os “coidadores do pobo”.

Pero antes diso, o que fixemos nada máis chegar a Fisterra foi dar unha volta ó pobo, e o primeiro que vimos foi un can branco e negro, paseando soliño polo pobo.

Nos días seguintes, todo foi recuperando a normalidade: a xente voltando a Fisterra, nós a traballar tranquilamente, ata o día de hoxe...

MARUJA B.

Penas da ialma

Un día triste

Estando eu traballando na peluquería chegaron as clientas contando que fora un barco a pique, sen darlle maior importancia, que non se sabía se era certo. Cada un que entraba traía unha noticia nova que nos ía poñendo os pelos de punta. Cando chegaron as miñas fillas dicindo que morrera moita xente e que traía mercancías perigosas xa non sabiamos o que facer. 

A miña filla pequena comenzou a chorar desesperadamente e tivemos que madala para a  Coruña con miña nai. Despois chegaron as penas, todo era cousa de tolos, incluso había quen dicía que iamos morrer todos...¡un caos! Uns marchaban antes, outros despois. 

De aí en adiante empezou a miña tristura, o meu tormento, onde eu chorei os versos de Rosalía onde dicía: "Adiós ríos, adiós fontes, adiós regachos pequenos..." e lembrei tamén os emigrantes e chorei a miña emigración, pensando nas miñas fillas, que ainda quedaban en Fisterra.

Cando estabamos chegando a Vimianzo, de repente vimos baixar como se fora unha guerra os coches cos soldados. ¡Era terrible! Eu enpecei a chorar desesperadamente ata que chegamos a Coruña. Fomos para a Casa do Mar, onde seguimos coa dor.
Cando vimos a explosión foi terrible. Pensei que non podiamos volver nunca. Pero as sete da mañán dixeron que xa podiamos voltar. Foi moi triste porque estando á altura das casas baratas (a entrada do pobo) o único que vimos foi un can blanco, famélico, vagando errante.
Nos días posteriores dicíase que  non se podían comer as verduras  nin o peixe; de feito a Fisterra custáballe vender o pescado que chegaba a lonxa, xa que ninguén o quería...
Pero todo pasou e aínda estamos aquí para contalo.

MANOLITA